برای اولین بار، خط نوشتاری یکسان برای همه اقوام بومی کانادا تدوین شد

بومیان اصلی کانادا، از شمالی ترین گوشه شمال غربی تا شرق استان نیوفاندلند و لابرادور، به زودی صاحب خط و الفبای یکسان می شوند که جانشین ۹ خط و الفبای متفاوت کنونی می شود. 

این رسم الخط یکسان و استاندارد توسط سازمان ملی بومیان کانادا تهیه شده. در حقیقت دهها سال طول کشیده تا بالاخره همه اقوام اولیه بر سر این الفبای یکسان به توافق برسند. این خط و الفبای استاندارد، از ترکیب ۹ رسم الخطی که تاکنون برای نوشتن به کار می رفته، تهیه شده.

پیشینه

واقعیت این است که بومیان کانادا تا سالهای ۱۷۰۰ نیازی به خط برای نوشتن و خواندن نداشتند. آنها با زبان همه نیازهای ارتباطی شان را برآورده می کردند. 

سالهای ۱۷۰۰ میلادی، که میسیونرهای اروپایی، ماموران دولتی و تجار و بیزنسها در سرزمینهای بومیان هویدا شدند، شروع به تدوین الفباهای گوناگونی کردند که بتوانند کلمات، الفاظ، و اصواتی که بومیان به کار می برند را به شکل نوشته در آوردند. 

هر گروه از این اروپایی ها از سمبولها، شکلها و علائم مختلفی برای به نوشته درآوردن زبان بومیان استفاده می کردند، و سپس رسم الخط تهیه شده را به همان بومیان آموزش می دادند. 

آنها در این روند، از علائمی چون مربع، دایره، و مثلث استفاده می کردند. حتی از بعضی از الفباهای نزدیک به الفبای اروپاییان استفاده کردند.

بروز مشکلات

این الفباها و رسم الخط ها بسیار متفاوت بودند. 

بومیان در حالی که می توانستند زبانهای متفاوت اقوامشان را در بیشتر موارد درک کنند، اما اصلا قادر به خواندن این الفبای گوناگون نبودند. و باید هر یک را جداگانه یاد می گرفتند، که کار بسیار سختی بود. 

ناتان اوبد یکی از سخنگویان بومیان اصلی کانادا می گوید: 

«امروز، اگر به مدرسه بچه های من بروید، در قفسه کتابهایی که می توانید به خانه ببرید، کتابهایی با پنج الفبای مختلف می بینید که بچه ها باید بخوانند، و که این کار بسیار مشکلی ست.»

تاریخچه پروژه

بومیان مدتها بود که به دنبال یکسان کردن الفبا و رسم الخط بودند تا بتوانند همه باهم ارتباطات نوشتاری ساده و موثری داشته باشند. 

باب وبر در کندین پرس می نویسد: بحث های اولیه درباره این پروژه از سالهای ۱۹۷۰ شروع شد. ولی کار جدی در سال ۲۰۱۱ کلید خورد. کسب توافق بر سر پیشنهادات مختلف آسان نبود و به آمد و رفت میان بومیان منجر می شد که مدتها طول می کشید.

اما نتیجه موفقیت آمیز بود. الفبا و رسم الخط استاندارد به نام Inuit Qaliujaaqpait ماه گذشته رسماً توسط سازمان ملی بومیان معرفی شد.

مشخصات رسم الخط جدید 

در رسم الخط جدید، اثری از دایره ها و مربعها نیست. از علائم بالا و پائین حروف الفبا نیز خبری نیست. تعداد حروف همان ۲۶ حرف الفبای رومن هستند. وقتی یک حرف صدا دار دوبار کنار هم تکرار شود نشانه کشیده بودن صداست؛ همچون o در spoon. 

هدف آن بوده که آسان باشد و زود یاد گرفته شود.

انتظار می رود یک تا دو سال طول بکشد تا خط جدید همه جا به کار گرفته شود. شتابی در به اجرا در آوردن آن نیست. همه گروههای بومی از آن استقبال کرده اند؛ همانطور که یکی از رهبران بومی می گوید: 

«مدتی طول می کشد تا جا بیفتد ولی مطمئن هستیم که این رسم الخط جدید در کنار دیگر ابزار و تکنیکها، ما را قادر می سازد در زمینه هایی چون ایجاد منابع و مواد آموزشی مورد نیاز پیش برویم.»

ناتان اوبد هم می گوید:

«این اولین بار است که اراده خود را برای به اجرا در آوردن سیستم نوشتاری خودمان به کار می گیریم ؛ این حق ماست.»