نکاتی در مورد تنظیم وصیت نامه ایرانی

فائزه کاشانی نژاد ـ وکیل پایه یک دادگستری ایران –

هموطنان گرامی از آنجا که اختلافات خانوادگی فیمابین زن و شوهر دارای پیچیدگی ها و جزییاتی است، هنگام جدایی و طلاق (ایرانی) می بایست یکایک موارد مطروحه در قانون خانواده در نظر گرفته شود و براساس آن توافقاتی صورت گیرد که تکلیف طرفین را به طور یکپارچه روشن کند. همانطور که در مقالات قبل توصیه کردم، زوج هایی که مصمم به طلاق هستند، هنگام طلاق کانادایی و همچنین هنگام تنظیم قرارداد جدایی (Seperation agreement) حتما با رعایت قانون هر دو کشور، کلیه مسائل خود از قبیل حضانت و نفقه و تقسیم اموال و مهریه و جهیزیه را همزمان حل و فصل کنند. البته این مقالات نمی تواند به عنوان مشاوره حقوقـی قلمـداد شـود، بلکه ما فقط سعی داریم در باب موضوعات مختلف و مفاهیم آنها، و نکات قانونی هنگام طلاق اطلاعاتی به شما بدهیم تا با اطلاع از قوانین موجود در مورد حقوق قانونی خود با علم بیشتری تصمیم گیری نمایید. در این مقالات سعی می شود حتی الامکان با انشایی ساده مطلب را بنویسیم که قابل فهم تر باشد.

شاید جمله «از ارث محرومت می کنم» را تا بحال شنیده باشید که گاهی پدران و مادران به دلیل عصبانیت از فرزندانشان و یا حرف نشنوی و آنان می خواهند با استفاده از این حربه آنها را به انجام رفتارهایی مطابق میل خود وادار کنند. حال ببینیم آیا پدر می تواند فرزند خود را از ارث محروم کند یا خیر. ابتدا باید بدانیم که طبق قانون ایران دو نوع وصیت داریم.

اول ـ وصیت تملیکی: به این معنی که شخصی مالی را برای زمان بعد از فوتش به دیگری تملیک کند یا به عبارتی مالکیت ملکی یا مالی را به ورثه خودش بعد از فوت ببخشد. این شخص می تواند در وصیت تملیکی مقداری از این اموال را صرف امور خیریه و یا امور دیگر، بنماید.

دوم ـ وصیت عهدی: وصیتی است که به موجب آن شخص برای انجام اموری بعد از فوتش یک یا چند نفر را مامور می کند. مثلا شخصی را مامور می کند تا بعد از مرگش بدهی های او را پرداخت کند. و مسئولیت اداره بخشی از اموال خود پس از مرگش و یا سرپرستی فرزندانش را به فرد یا افرادی که معین می کند می سپرد. این افراد می توانند اعضای خانواده وصیت کننده یا اشخاص دیگری باشند. 

حال اگر کسی به موجب وصیت نامه یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست. یعنی اینکه وصیت کننده حق دارد به میزان یک سوم از دارایی خود را وصیت کند و وصیت او به این مقدار و میزان صحیح و نافذ است و ورثه باید وصیت نامه را بنابه خواست وصیت کننده اجرا کنند.

اما اگر شخصی بیشتر از یک سوم اموالش را برای صرف کاری و یا به یکی از ورثه وصیت کند، چنین وصیتی باید با اجازه سایر ورثه اجرا شود. زیرا به استثنای یک سوم اموال بقیه دارایی متعلق به ورثه است و شخص صاحب این اموال که وصیت کننده است حق دخالت در آنها را ندارد و اموال مزبور به طور طبیعی در اختیار همه ورثه قرار می گیرد تا مطابق سهمشان میان آنها تقسیم شود. بنابر این اگر کسی بیش از یک سوم اموال خود را برای کاری یا بخشیدن به فردی یا افرادی وصیت کند سایر ورثه اگر اجازه بدهند وصیت اجرا می شود ولی چنانچه حتی یک از ورثه اجازه ندهد تا سقف یک سوم وصیت قابل اجراست و بقیه باید به نسبت سهم وراث بینشان تقسیم شود. 

هر گاه کسی وصیت کند که فلان وارث او از ارث محروم باشد یا به فلان وارث او ارث داده نشود چنین وصیتی موجب محرومیت فرد از ارث نخواهد شد. گاهی از اوقات پدر تصریح می کند که فلان فرزندش را از ارث محروم کند این وصیت باطل است. این وصیت تا حد یک سوم صحیح و مازاد آن منوط به اجازه سایر وراثی است که از ارث محروم شده اند. و اگر فرزند و یا سایر ورثه اجازه دادند تمامی اموال متعلق به وصیت کننده به وارثی که به نفعش وصیت شده می رسد.

***

توجه داشته باشید که اطلاعات حقوقی که در پاسخ سئوالات ارائه می شود جنبه کلی دارد و هر مورد خاص قوانین و مقررات و شرایط فرد سئوال کننده به طور خاص در نظر گرفته شده و براساس اطلاعات داده شده و سایر اوضاع و احوال مربوط به آن شخص مشاوره حقوقی داده می شود. در صورت نیاز به توضیحات بیشتر و ذکر جزییات و مسائل مربوط به این مقاله با اینجانب تماس بگیرید.