شرط تقسیم دارایی در عقدنامه های ایران

فائزه کاشانی نژاد ـ وکیل پایه یک دادگستری ایران –

نظر به اینکه اختلافات خانوادگی فیمابین زن و شوهر دارای پیچیدگی ها و جزییاتی است، لذا هنگام جدایی و طلاق (ایرانی) می بایست یکایک موارد مطروحه در قانون خانواده در نظر گرفته شود و براساس آن توافقاتی صورت گیرد که تکلیف طرفین را به طور یکپارچه روشن کند. همانطور که در مقالات قبل توصیه کردم، زوج هایی که مصمم به طلاق هستند، هنگام طلاق کانادایی و همچنین هنگام تنظیم قرارداد جدایی (Seperation agreement) حتما با رعایت قانون هر دو کشور، کلیه مسائل خود از قبیل حضانت و نفقه و تقسیم اموال و مهریه و جهیزیه را فی المجلس حل و فصل کنند. البته این مقالات نمی تواند به عنوان مشاوره حقوقـی قلمـداد شـود و ما سعی می کنیم در باب موضوعات مختلف و مفاهیم آنها، و نکات قانونی هنگام طلاق اطلاعاتی به شما بدهیم تا با اطلاع از قوانین موجود در مورد حقوق قانونی خود با علم بیشتری تصمیم گیری نمایید. در این مقالات سعی می شود که حتی الامکان با انشایی ساده تر مطلب را بنویسیم که قابل فهم تر باشد.

بند الف مندرج در عقدنامه های ایران به این شرح می باشد که هنگام ازدواج شرط شود که چنانچه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده باشد زوج مکلف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل نماید. 

به موجب این شرط عملی در آینده به صورت شرط فعل (مالکیت مجانی نصف دارایی توسط زن) بر مرد شرط می شود. 

هدف از درج این شرط مالکیت دارایی موجود شوهر نیست بلکه نظر به دارایی های آینده شوهر دارد که بعدا در طول زندگی مشترک به دست می آورد.

البته مشروعیت این شرط بین حقوقدانان مورد اختلاف است ولی گروهی که موافقند گفته اند که موضوع شرط و انتقال تا نصف دارایی موجب خطر و ضرر برای مرد نمی باشد هر چند که میزان تعهد شوهر معلوم نیست. این میزان از اموال مرد که بعد از ازدواج به دست می آید به وسیله دادگاه قابل تعیین و تشخیص است. در اینجا باید بگوییم که اگر این شرط به منظور احقاق حقی برای زوجه باشد که به طور اختیاری از طرف زن و یا اجبارا از طرف شوهر، اموالی به شوهر اضافه و یا مال زن با دارایی شوهر مخلوط شده باشد، مثلا جهیزیه و طلای خود را فروخته باشد و برای خرید مغازه یا کارخانه و یا دفتر کار شوهر صرف شده باشد، و یا زن وقت و انرژی خود را صرف پیشرفت کار و کمک به تجارت شوهر کرده باشد، در این گونه موارد زوجه قطعا مستحق است که شوهر کلیه وجوه مربوطه را به او مسترد کند، و الزام شوهر به استرداد این وجوه حتی در صورت عدم قید شرط، امکان پذیر می باشد. 

بنابر نظام استقلال مالی زن و شوهر از یکدیگر زوجه می بایست مستحق کل مالی باشد که به شوهر داده ولی به قصد هدیه و بخشش به شوهر نبوده باشد. حال اگر در طول مدت زناشویی زوج مالی را به همسرش بخشیده باشد آیا به میزان بخشش از نصف دارایی مرد هنگام طلاق کم می شود و یا خیر؟ با توجه به اینکه در شرط الف عبارت طبق نظر دادگاه آمده، باید دادگاه با رعایت انصاف به میزان این بخشش های بلاعوض توجه کرده و در میزان مال قابل تحویل به زوجه، آنها را نیز به حساب بیاورد. 

از طرف دیگر اگر زوج در طول زندگی مشترک دارایی به دست نیاورده بلکه قرضی را بالا آورده باشد چه؟ در قانون ایران زوجه در دیون یا قروض پیش آمده در زندگی مشترک سهیم نمی باشد و ملزم به پرداخت بدهی مرد نیست.

شرایط استفاده از شرط تقسیم تا نصف دارایی شوهر چیست؟ 

مهمترین شرط این است که تقاضای طلاق از ناحیه زوجه نباشد، ثانیا زوجه مرتکب خطایی در زندگی زناشویی نشده باشد. خطای زوجه امری است که با توجه به هدف زوجیت و نظر عرف معین می شود. مثلا زوجه تمام وقت خود را به کار در بیرون منزل اختصاص دهد یا عملی منافی شئونات خانوادگی و بخصوص خلاف اخلاق انجام دهد یا ناشزه شده و تکلیف ویژه زوجیت (رابطه زناشویی) را در قبال شوهر انجام ندهد. قاضی باید به دقت به احراز قصد واقعی زوجه بپردازد و خطای وی را احراز نماید؛ خطاهایی مثل ترک زندگی خانوادگـی، اعتیـاد، ارتبـاط نامشروع و … می تواند علت موجهی برای عدم استحقاق زن نسبت به نصف دارایی باشد. 

***

برای طرح سئوالات حقوقی خود هر ماه جلسه ای در دفتـر اینجانـب بـرگزار می گردد که می توانید در آن شرکت کنید. در صورت تمایل با تلفن 3532ـ725ـ416 برای ثبت نام و رزرو جا تماس حاصل فرمایید. 

***

توجه داشته باشید که اطلاعات حقوقی که در پاسخ سئوالات ارائه می شود جنبه کلی دارد و هر مورد خاص قوانین و مقررات و شرایط فرد سئوال کننده به طور خاص در نظر گرفته شده و براساس اطلاعات داده شده و سایر اوضاع و احوال مربوط به آن شخص مشاوره حقوقی داده می شود. 

در صورت نیاز به توضیحات بیشتر و ذکر جزییات و مسائل مربوط به این مقاله با اینجانب تماس بگیرید.