طبقه متوسط و آقای ترودو

شما خود را جزو طبقه متوسط می دانید؟

رشد طبقه متوسط یا Middle Class از نشانه های پیشرفت محسوب می شود.

در سالهای اخیر دولتها با شعار طرفداری از طبقه متوسط به روی کار می آیند.

رشد طبقه متوسط می تواند به معنای کاهش طبقه کم درآمد باشد.

در دهه های گذشته شاهد رشد طبقه متوسط در بسیاری از کشورهای جهان بوده ایم، اما در سالهای اخیر چی؟ آیا طبقه متوسط همچنان رو به رشد است؟

آمار معتبر چیز دیگری می گویند، ثروت ثروتمندان جهان به زیان طبقه متوسط (و صد البته کم درآمدها) نجومی بیشتر شده.

اندیشمند سرشناس نوآم چامسکی اخیرا هشدار داد ثروت سه نفر ثروتمندترین ثروتمند جهان ـ بیل گیتس بنیانگذار کمپانی مایکروسافت، جف بزوس موسس کمپانی آمازون و وارن بافت موسس وال مارت و سرمایه گذار معروف ـ از مجموع درآمد 50 درصد مردم کم درآمدتر جهان بیشتر است.

***

در همسایگی خانه یکی از دوستان، زوجی کانادایی زندگی می کردند به اسامی «بت» و «بیل»، بالای 60 سال سن؛ خانه شان قدیمی اما متوسط و بسیار زیبا بود، با درختانی بلند و شاداب و بوته های گل در اطراف.

هـر از گاه بـه مناسبتـی من نیز آنهـا را می دیدم، و خوش و بش می کردیم.

بعد از سالها کار و تلاش، دوران آرامش بازنشستگی را شروع کرده بودند. با سواد و معلومات، و مودب و با محبت.

آخرین باری که دیدمشان یکسال و نیم قبل بود. نگرانی در چهره شان موج می زد. بعد از دقایقی گفتند مدتی است خانه شان را فروخته اند، که خانه ای کوچکتر و شاید هم آپارتمان بخرند، و در این داد و ستد مقداری پول به دستشان آید و با آن بدهی هایشان را بپردازند و به مسافرت های ایام بازنشستگی بروند. نیمه 2016 بود و قیمت مسکن در تورنتوی بزرگ به سرعت در حال ترقی. گفتند با پولی که از فروش خانه در دستشان مانده قادر به خرید مسکن تازه، هر چند کوچکتر، نشده اند، و منتظر می مانند تا قیمت ها پایین بیاید!

همان جا گفتم که چنین چیزی تقریبا محال است. آنها که تجربه دهه های قبل و بخصوص اوایل دهه 90 را داشتند هنوز امیدوار بودند.

مدتی گذشت. اوایل تابستان گذشته از خانه دوستم به حیاط خانه سابق بت و بیـل و درختهـای شـاداب گیـلاس آن می نگریستم که به یاد بت و بیل افتادم. از دوستم احوال آنها را جویا شدم.

ـ راستی موفق به خرید خانه شدند؟

ـ نه، نتوانستند حتی آپارتمان کوچکی بخرند.

ـ حالا چه می کنند؟

ـ در بیسمنت کوچک یکی از دوستان قدیمیشان زندگی می کنند ـ به آنها اجازه داده هر مدت که بخواهند بمانند.

***

موسسه Ekos Research از موسسات معروف آمار و نظرسنجی در کانادا است. این موسسه اخیرا یک مطالعه آماری برای کندین پرس انجام داده. مطالعه گویای آن است که حالا کمتر از نیمی از کانادایی ها خودشان را جزو طبقه متوسط می دانند؛ افتی سریع و شدید نسبت به سال 2002؛ آن زمان 70 درصد کانادایی ها خود را طبقه متوسط تلقی می کردند.

در همیلتون، 22 درصد مردم گفته اند که طی 5 سال گذشته از طبقه اجتماعی خود به پایین افتاده اند. در هلیفکس و کیچنر هم همینطور: 22 درصد.

مدیران و کارشناسان مراکز آمارگیری و نظرسنجی معمولا از بهترین تحلیل گران آماری هستند. فرانک گریوز Frank Graves پرزیدنت ایکوس معتقد است که آمار جدید حاکی از یک جابه جایی گسترده در جمعیتی است که عضو طبقه متوسط به شمار می آمده اند.

او می گوید: «مفهوم طبقه متوسط در این خلاصه می شود که: «سخت کار می کنم، چیزهای بهتری می سازم، بهتر برنامه ریزی می کنم، زندگی بهتری از پدر و مادرم خواهم داشت، فرزندانم هم بهتر از من زندگی خواهند کرد، خانه ای تهیه می کنم، و اتومبیلی، و در رفاه خود را بازنشسته می کنم.»

پرزیدنت مرکز ایکوس اما بلافاصله نتیجه می گیرد: «این رویا کاملا کاملا زایل شده.»

او گسترش نابرابری درآمدی، و آهسته تر شدن رشد اقتصادی را دلایل اصلی آب رفتن طبقه متوسط می داند.

***

هفته آینده دولت لیبرال جاستین ترودو بودجه جدید کشـور را تقدیـم پارلمـان می کند. آقای ترودو پیوسته از طبقه متوسط حمایت کرده، باید دید آیا در این بودجه جدید اقداماتی اساسی برای حمایت از کم درآمدها اعلام می شود تا بلکه عده بیشتری به طبقه متوسط وارد شوند، و اگر در طبقه متوسط هستند همانجا بمانند!